Landschappenpad: beeld van een Nationaal Park

Het Nationaal Park de Hoge Veluwe is  een begrip in Nederland. Al was het alleen maar omdat daar het wereldberoemde Kröller- Müller museum is gelegen. Maar ook de associatie met witte fietsen is snel gemaakt. Met die fietsen doorkruis je dit prachtige, 5400 hectare groot gebied op zonnige dagen met gemak. Maar wist je dat er ook een groot aantal mooie wandelingen is uitgezet? En die zijn zeker de moeite waard!

Voor iedereen

Eén van die wandelroutes is het Landschappenpad. Deze 4,2 kilometer lange wandeling start bij het bezoekerscentrum Museonder en laat je in het kort een paar van de landschappen van de Hoge Veluwe zien. De route is in te korten tot 3,2 kilometer en is voor rolstoelers ook goed begaanbaar. De route is zo uitgezet dat degenen die dat willen en kunnen hier en daar wat stevige trappen op kunnen klimmen terwijl het begaanbare pad om de heuvels heen cirkelt. Met andere woorden; het is een route voor iedereen.

Anton Kröller en Helene Müller

De route brengt je al snel bij een bijzondere plek namelijk het Pampelse zand. Hier heb je een prachtig uitzicht over een stuifzand gebied waar de schoonheid van de Hoge Veluwe echt tot zijn recht komt. Hier kun je ook kiezen voor de eerste klim. Voor geschiedenisliefhebbers is die klim de moeite waard want het brengt je bij de graven van de oprichters van het park Anton Kröller en Helene Müller. Zeker in de winter kun je de grafstenen redelijk goed zien. Volg je het gewone pad dan wordt de plek van de graven bovenop de heuvel gekenmerkt door een hek dat om de graven heen staat.  Slechts een klein stukje verder vind je een andere historische plek; de resten van wat het grote museum had moeten worden. Het is nog steeds indrukwekkend om te zien in welke proporties Helene Müller toen dacht.

Wildbaan

De route steekt nu de Wildbaan over. Deze autoweg naar Schaarsbergen is beroemd onder vaste bezoekers want een eindje verderop zijn een aantal druk bezochte (zowel door herten als mensen) wildobservatieplaatsen. In het begin van de avond zie je daar vaak herten, vooral tijdens de bronst. Via een mooi bospad bereik je weer een hoge trap. Hier kun je de route inkorten, maar je kunt ook het pad volgen om de berg heen. Dit is een mooie boswandeling die je uiteindelijk bij het Kröller- Müller museum brengt. Langs hoeve de Pampel kom je weer terug bij het bezoekerscentrum.

Praktisch

-          Toegang tot de Hoge Veluwe via de ingangen Schaarsbergen, Hoenderloo of Otterloo

-          Openbaar Vervoer: Vanuit Arnhem bus 105 naar Barneveld en in Otterloo overstappen op bus 106 die je het park inbrengt. Een entreekaartje koop je dan in de bus.

-          Toegansprijs:  9,50 euro

-          Parkeren voor de wandeling bij P centrum

-          Horeca: Parkrestaurant. Ook gelegen in het centrum.

-          Route: Geel: 4,2 kilometer  of 3,2 kilometer. Start: naast het Museonder.

Landgoed Voorstonden: terug in de tijd

Wandelen vind ik heerlijk. En ik vind het nog leuker worden als ik dat kan combineren met een stukje geschiedenis. Dus toen ik vorige week min of meer bij toeval Landgoed Voorstonden ontdekte, kon mijn dag niet meer stuk. Je moet het landgoed wel even weten te vinden want het verdwijnt bijna in het niet bij de enorme  Veluwezoom aan de ene kant en de IJssel met al zijn prachtige natuur aan de andere kant. Toch is het zeer de moeite waard Voorstonden op te zoeken want je kunt er prachtig wandelen.

Voorstonden: een echt landgoed

Landgoed Voorstonden ligt in de gemeente Brummen, niet ver van Zutphen. Het is vermoedelijk ontstaan in de middeleeuwen, maar het huis dat er staat is gebouwd rond 1800. Het huis en de daarbij behorende tuin zijn trouwens niet te bezoeken. Maar dat geeft helemaal niets want het omliggende park is echt prachtig. Het park is door natuurmonumenten geheel in oude sferen hersteld en dat betekent dat je wandelt over slingerende paden en via fraai gevormde vijvers naar romantische bruggetjes loopt. Je verwacht rond elke bocht een paar wandelende dames uit het verleden tegen te komen met lange jurken en parasols tegen de zon.

Twee wandelingen

Er zijn twee wandelingen uitgezet; één van 7 kilometer en één van 2,5 kilometer. Wij hebben die van 2,5 kilometer gelopen. Deze wandeling laat je kennismaken met het oude park en brengt je naar een schitterend bruggetje waar je een prachtig uitzicht hebt over de vijver. Het schijnt dat alle vijf de spechtensoorten bekend in Nederland hier voorkomen, maar wij hebben er helaas geen enkele van gezien. Het was misschien ook te koud…

Afwisselende natuur

Zelfs de korte wandeling is heel afwisselend in de landschappen waar je langskomt. Naast het parkbos loop je ook even door de landerijen langs sloten en velden waar je vooral nu in de winter veel ganzen kan zien. Het bos wordt ook doorbroken door weilanden. Er staan veel bankjes waar je even op je gemak van al dat moois kan genieten. Wij waren er in de winter, maar door de lange oprijlanen die het landgoed kent, denk ik dat het ook hee erg mooi kis als de bomen volop blad dragen. Kortom: ben je in de buurt, bezoek dit prachtige historische landgoed eens!

 

Praktisch

-          Er is een grote parkeerplaats bij het begin van de wandelingen. Daar staat ook een informatiebord.

-          Navigatie: Voorstonden

-          Openbaar Vervoer: Station Zutphen en vandaaruit Syntus Buurtbus 504 naar Eerbeek

-          Horeca: Geen

 

Hoge Veluwe: ode aan verdwijnende geschiedenis

Ik zal het maar meteen bekennen; dit stukje gaat niet zozeer over een specifieke wandeling. Het gaat over een plek waar vele prachtige wandelingen starten. Dit blog gaat over het Parkrestaurant van het Nationaal Park de Hoge Veluwe. Dat restaurant dat een paar jaar geleden nog een begrip was onder de naam De Koperen Kop, naar een kunstwerk dat vlak bij de ingang stond. Dat restaurant gaat tegen de vlakte en dat doet mij als vaste bezoeker toch een beetje pijn.

De wandelingen

Om even in de geest van dit blog te blijven even iets over de wandelingen die hier starten. Dat zijn er wel aan aantal. In latere blogs zal ik bij deze prachtige wandelingen wat uitgebreider stilstaan. Het maakt niet zoveel uit welke je kiest, ze zijn allemaal mooi. Wat dacht je bijvoorbeeld van de rondwandeling naar het Jachtslot Sint Hubertus of het Landschappenpad waarbij je ook langs de graven van Anton en Helene Kröller-Müller komt. Zonder hen was dit park er niet geweest. En er zijn meer wandelmogelijkheden vanaf hier, maar dat lees je in komende blogs wel.

Einde van een lange geschiedenis

De gemiddelde wandelaar begint en eindigt zijn wandeling bij het Parkrestaurant. Toegegeven, er staan indrukwekkender gebouwen in het Nationaal Park De Hoge Veluwe, zoals bijvoorbeeld het eerder genoemde jachtslot Sint Hubertus. Zelfs de hoge muren van het museum dat er nooit is gekomen staan waarschijnlijk meer in het geheugen gegrift dan het Parkrestaurant. Want dat is maar een gewoon restaurant. Het was er altijd al. Sinds 1 augustus 1948 om precies te zijn toen het door koningin Wilhelmina geopend werd. Het staat er al zo lang dat het gewoon is geworden. Het is een vanzelfsprekendheid waar je geen aandacht aan besteedt. Tot nu, nu het duidelijk is dat dit eenvoudige houten gebouw voorgoed zal verdwijnen.

 

Gezellig bij het haardvuur of op het terras

Ik kwam er vaak. In de winter zaten we regelmatig vlakbij het knapperende haardvuur voor de ramen naar de koolmezen te kijken die van de netjes kwamen snoepen. In de zomer hipten mussen brutaal over het terras in de hoop wat van mijn diner te krijgen.

Het restaurant hoort gewoon bij de sfeer van de Hoge Veluwe. Zijn wat donkere inrichting doet denken aan de kamer in een jachthuis. Het eten is eenvoudig maar het vult de hongerige fietser en wandelaar. Hele generaties zijn hier hun dag begonnen of sloten hier hun uitje af. En dan heb ik het niet alleen over Nederlanders. Japanners, Duitsers, Britten, Amerikanen, ze aten hier een oer-Hollands frietje of pannenkoek na hun bezoek aan het museum of na hun wankele fietstochtje naar het jachtslot.

Het is voorbij

Vele duizenden mensen hebben in dit gebouw gezeten. Al die toeristen en natuurliefhebbers denken hopelijk met warme gevoelens terug aan hun dag op de Hoge Veluwe. De komende jaren zullen er hopelijk nog veel meer bezoekers komen. Maar zij zullen nooit dat sfeervolle Parkrestaurant bezoeken. Dat gaat verdwijnen. Ervoor in de plaats komt een groter, beter restaurant. En dat is nodig. Op drukke dagen is het huidige gebouw te klein. Maar toch: het is een stukje nostalgie dat over een paar weken alleen nog bekeken kan worden op foto’s. En dat doet mij als vaste bezoeker toch een beetje pijn!

Staverden: wandelen langs witte pauwen

Landgoed Staverden, gelegen op de Veluwe niet ver van Elspeet, is eigenlijk een stad. Dat zie je ook meteen, natuurlijk. Door al die gebouwen zie je bijna het bos niet meer. Nee, gelukkig is het er nooit van gekomen om op deze prachtige, romantische plek een stad te bouwen. Hoewel Staverden wel stadsrechten heeft, bleef het bij een kasteel en wat boerderijen en dat is maar goed ook.

Wit kasteel en witte pauwen

Het romantische witte kasteeltje is deels in 1853 en deels in 1905 gebouwd. Oorspronkelijk stond hier een ander kasteel. Het werd heel vroeger bewoond door leenmannen die voor de graven van Gelder witte pauwen moesten houden zodat de graven hun helmen met de prachtige veren konden decoreren. Deze traditie bestaat min of meer nog steeds. Elk jaar ontvangt de commissaris van de Koning de pauwenveren. Hij zet daarmee iemand in het zonnetje die zich heeft ingezet voor het cultuur of natuurbehoud in Gelderland.

 Wandelen op Staverden

Wandelen over landgoed Staverden is in elk jaargetijde een genot. Er lopen drie uitgezette wandelingen. Twee van drie kilometer en één van 3,5. Je komt steeds bij de parkeerplaats uit dus je kunt ze ook makkelijk combineren. Zelf vind ik de gele wandeling van drie kilometer het mooist. Ik heb hem heel vaak gelopen. Deze wandeling loopt als eerste langs die beroemde witte pauwen en daarna langs de Staverdense beek naar één van de boerderijen van Staverden. Over een mooie landweg loop je door weilanden en bos naar het bezoekerscentrum van het landgoed waar je, als je mazzel hebt, ook nog wat koeien op stal ziet staan. Soms zie je op deze route ook wel reeën die komen grazen.

Lenora

Op de terugweg loop je door de tuin van Staverden. Daar, op een klein eilandje, staat een geheimzinnige steen met het opschrift: Lenora 1353. Volgens de legende spookt over dit landgoed gravin Lenora die is overleden aan een gebroken hart. Misschien zie je haar wel ergens. Maar ook zonder dit romantische verhaal is het op Staverden heerlijk toeven. Ik vind het zelf één van de mooiste plekjes van Nederland en ik kom er vaak. De wandelingen vervelen nooit!

Praktisch

Staverden ligt enkele kilometers van Elspeet aan de Staverdense weg.

Parkeren: bij de start van de wandelroutes is een zeer ruime parkeergelegenheid

Openbaar vervoer: bus 104: Apeldoorn- Harderwijk. Bushalte Kasteel Staverden.

Horeca: Brasserie Staverden heeft een heerlijk terras met uitzicht op de tuin. In de winter zit je er ook heel prettig in de verwarmde serre: http://beleefstaverden.nl/eten-en-drinken/brasserie

Leuk: bezoekerscentrum waar je leuke souvenirtjes kunt kopen en meer kunt leren over Staverden: http://landgoed-staverden.nl/landschapswinkel/

Bentwoud: het wordt mooi!

Het Bentwoud is een nieuw natuurgebied. Nog niet zo heel lang geleden lagen hier akkers en weilanden. Nu is het het grootste aaneengesloten bosgebied van de Randstad. Ruim 8oo hectare telt het Bentwoud nu en er ligt zo’n 80 kilometer aan wandel en fietspaden. Wandelen hier is verrassend afwisselend en zeker een aanrader.

Kinderbomenroute

Wij liepen hier de 5 kilometer lange Kinderbomenroute. Dit is in alle opzichten een heel bijzondere route. Al snel na de start loop je door het Kinderbomenbos. Op dit moment is dit nog niet zozeer een bos, maar een heel groot veld waar in vijf groepen bomen worden geplant. Eén groep bestaat uit Geboortebomen waarmee de geboorte van een kind wordt gevierd en de andere groepen bestaan uit Levensbomen waarmee overleden kinderen worden herdacht. Het is een mooi eerbetoon en op de bankjes op het veld kun je rustig genieten van deze hele bijzondere plek.

Kronkelpaadjes in het Bentwoud

Oké, dat grootste aaneengesloten bosgebied van de Randstad schept natuurlijk wel wat verwachtingen. Vooral als je, zoals ik, ook regelmatig in de Veluwse bossen wandelt. Die verwachtingen moet je natuurlijk wat loslaten. ‘Bos’ is echt een ruim begrip blijkt wel als je in het Bentwoud wandelt, maar dat komt ook omdat het gebied nog erg jong is. De contouren van wat er over tientallen jaren moet staan, zijn al mooi zichtbaar. Maar ook nu is deze wandeling heel erg leuk. Want op sommige gedeelten kronkel je door het bos naar bruggetjes en waterpartijen met leuke doorkijkjes. Dit maakt het wandelen heel afwisselend.

 

Plof op een bankje en geniet

Bankjes genoeg op de route. Het ene nog leuker gelegen dan het andere. Wil je even aan het water zitten, geen probleem. Of ga je toch liever voor een weids uitzicht, kan ook. Dat geeft ook meteen aan dat het Bentwoud een keur aan landschappen heeft. En bij de wat grotere plassen tref je in sommige jaargetijden ook veel vogels aan. Zij weten de weg naar het Bentwoud al goed te vinden.

Over een landgoed

Het laatste stuk van de wandeling loopt langs de golfbaan dat is uitgeroepen tot landgoed zodat je als wandelaar er gewoon door kan lopen. Dat laatste stuk is een rechte weg met af en toe een verrassend doorkijkje. Hier kun je ook even van de route afgaan voor een drankje bij de enige horecagelegenheid bij deze wandeling: restaurant  ‘Roest’. Omdat in alle gedeeltes de wandelpaden afgescheiden zijn van de fietspaden, loopt het heerlijk ontspannen in het Bentwoud. Op mooie, zomerse dagen kan het er druk zijn, maar door de grote hoeveelheid wandelpaden vind je ook nog wel stille plekjes. De wandeling is erg leuk. Neem er vooral de tijd voor en vergeet je verrekijker niet want in dit stuk nieuwe natuur is nu al van alles te zien.

Praktische Tips

Wandeling: Kinderbomenroute. Blauw gemarkeerd en 5 kilometer lang. De wandeling is door de goede paden het hele jaar door beloopbaar. Je kunt hem in beide richtingen lopen.

Parkeren: P Bentwoud –West. Te bereiken via de N209 bij de rotonde bij Benthuizen

Openbaar vervoer: Bus 165 van Zoetermeer Centrum West naar Alphen aan den Rijn. Uitstappen bij de rotonde bij Benthuizen. Vandaar is het nog ruim 1 kilometer lopen naar de start van de wandeling.

Horeca: Niet aan de route of bij de P. Voor ‘Roest’ moet je zo’n 500 meter van de route af.

Moersbergen: zoeken naar geschiedenis

Moersbergen is een prachtig, afwisselend landgoed dat onderdeel uitmaakt van de Utrechtse Heuvelrug. Het ligt aan de rand van Doorn en van het grote bosgebied zelf en dat maakt wandelen hier boeiend en leuk.

 Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug

Hoewel je het je misschien nauwelijks kunt voorstellen, bestaat het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug pas sinds 2003. Het beslaat grofweg het gebied tussen Rhenen en Leusden en het is inmiddels, na een forse uitbreiding in 2013, zo’n 10.000 hectare groot. Leuk weetje: op de Veluwe na is dit het grootste bosgebied van Nederland. De Utrechtse Heuvelrug kenmerkt zich echter door een grote afwisseling in landschappen want ook heidegronden en bijvoorbeeld de uiterwaarden van de Neder-Rijn behoren tot het Nationale Park.

Geschiedenis: overal te zien

Wat ik als wandelaar en geschiedenisliefhebber zo leuk vind aan dit gebied is dat je overal tegen een stukje geschiedenis aan kunt lopen. In dit gebied liggen veel oude landgoederen en er zijn hier veel landhuizen en kastelen te vinden. Op onverwachte plaatsen tref je bijvoorbeeld een rododendron aan, het bewijs van een lang vergeten tuin. Of je ontdekt in het groen opeens traptreden die wellicht van een bordes zijn geweest. Je fantasie maakt in ieder geval overuren hier.

Moersbergen bij Palmstad

Het landgoed Moersbergen ligt bij het buurtschap Palmstad. Ja, echt waar: wij hebben hier een plek die Palmstad heet. Het buurtschap hoorde vroeger bij de gemeente Doorn en is vanaf 1915 opgebouwd omdat er behoefte was aan uitbreiding van Doorn. Stel je van Palmstad niet te veel voor, maar hier is wel één van de ingangen van het landgoed Moersbergen met een parkeerplaats.

De wandeling

De wandeling over Moersbergen is  3,4 kilometer lang en gemarkeerd met gele paaltjes. Hier en daar kan de route na regen modderig zijn en sommige paden zijn niet geschikt voor wandelwagens of rolstoelen. Je start op de lange oprijlaan naar het kasteeltje Moersbergen. Dit is privébezit en niet te bezichtigen. Al snel duik je het bos in waar je op sommige plekken mooie doorkijkjes hebt naar de landerijen om het kasteel heen. Het bos is hier versnippert en soms loop je over een oud grindpad langs een weiland. Let hier ook goed op de verborgen geschiedenis: tijdens de wandeling kom je elementen tegen van de vroegere kasteeltuin. Als je goed kijkt zie je zelfs nog resten van de buitengracht.

Praktische informatie

Deze korte maar afwisselende wandeling is met goede wandelschoenen in principe het hele jaar door te lopen, maar pas op na veel regen.

Parkeren kun je bij de ingang van het landgoed in Palmstad.

Er is geen horeca op de wandeling of in Palmstad. In het nabijgelegen Doorn en Driebergen zijn wel diverse restaurantjes.

Noorbeek: wandelen op de grens

Zuid- Limburg, het walhalla voor elke wandelliefhebber. Eindeloos zwerven door een prachtig, afwisselend en nooit vervelend landschap. Talloze wandelingen nemen je mee langs smalle paadjes, hooggelegen plateau’s, hellingbossen en beken. En na elke wandeling wil je alleen maar meer.

Verslavend

Zuid-Limburg is verslavend. Zelfs als je voeten er allang de brui aan willen geven, dan wil je geest nog door om te ontdekken wat er achter de volgende bocht ligt. Ik ben al heel vaak in het Heuvelland geweest en ik heb er vele wandelingen gelopen. De mooiste zal ik ook in dit blog plaatsen.

Noorbeek

Noorbeek is niet het eerste dorp wat in veel wandelliefhebbers opkomt als ze aan Limburg denken. Toch is dit plaatsje een uitstekende uitvalsbasis voor prachtige wandelingen. Het dorp wordt gedomineerd door de rond 1500 gebouwde Sint Brigida kerk, gelegen aan het dorpsplein. Naast die kerk staat een lange, hoge dennenboom: de Sint Brigida den. Elke tweede zaterdag na Pasen wordt deze den geplaatst op De Pley, zoals het plein heet ter gedachtenis aan Brigida van Kildare, een heilige die bijna haar hele leven in een hol onder een eik woonde en geldt als beschermheilige van het vee.

Wandelen

Noorbeek, dat slechts zo’n 1150 inwoners telt, ligt in een prachtig gebied en grenst aan de Voerstreek. In Noorbeek ontspringt in de Sint Brigidabron het beekje de Noor dat vervolgens door het mooie natuurgebied Noordal trekt. Er zijn meerdere uitgezette wandelingen in Noorbeek. Ze zijn allemaal zeer de moeite waard. In dit blog heb ik het over de zwarte wandeling die circa 8 kilometer lang is.

Goed te doen

De wandeling begint op de grote wandel P in het dorp. Je kunt hem beide kanten oplopen. Wij liepen eerst in de richting van de kerk. Na de kerk loop je al meteen de prachtige natuur in en begin je aan de eerste klim. De meeste wandelingen vanuit dit dorp hebben een aantal pittige hellingen op hun route, maar de zwarte wandeling is ook voor een wat onervaren wandelaar goed te doen. De wegen zijn goed begaanbaar en de klimmetjes niet zo stijl.

Op de grens

Eenmaal boven kun je genieten van prachtige uitzichten over weilanden en de buurdorpen Mheer en Banholt. Een stuk van de wandeling loopt letterlijk op de grens met België. Op de Heerbaan ligt aan de ene kant Nederland en aan de andere kant de Belgische Voerstreek. Houd die gedurende je wandeling op deze weg goed in de gaten want misschien zie je tussen de bomen nog een glimp van de opvallende boogbrug van Sint Martens Voeren, een spoorbrug die in de Eerste Wereldoorlog is gebouwd.

Ulvend

Al snel kom je nu in Ulvend, een gehuchtje dat deels in Nederland en deels in België ligt. Het behoort ook toe aan beide landen. Op de driesprong tref je hier de enige horecagelegenheid op de wandeling: HetBakhuis. Officieel is het een ijssalon, maar je kunt er ook heerlijke andere gerechten kiezen en op de binnenplaats is het prima toeven. Bij slechter weer kun je ook binnen zitten.

Terug naar Nederland

Na Ulvend ga je dieper Nederland in en daal je weer af richting Noorbeek. Niet rechtstreeks natuurlijk, maar via mooie landwegen, weilanden en een enkele boomgaard. Pak onderweg ook nog even een bankje en geniet van de rust. Deze prachtige wandeling moet je vooral op je gemak lopen!

Praktische tips:

Parkeren: In Noorbeek op de wandel P. Volg de borden in het dorp

Route: Zwart, circa 8 kilometer

Wegen: goed begaanbaar, maar niet geschikt voor rolstoel of kinderwagen